Κάποτε συνδεδεμένα με τη Σαρακοστή και γενικά τη νηστεία, τα μη αρτύσιμα προϊόντα δεν αντιπροσώπευαν παρά μια περιοδική αγορά, που ζωντάνευε εποχιακά για να περάσει στη συνέχεια στην πολύ περιορισμένη ζήτηση. H στροφή των κατανα- λωτών, ωστόσο, προς την υγιεινή και την vegan διατροφή αλλάζει την σχέση του κοινού με τα λεγόμενα νηστίσιμα προϊόντα, διευρύνοντας την καταναλωτική τους βάση και επιτρέποντάς τους να έχουν περίοπτη θέση στα ράφια καθ’ όλη διάρκεια του χρόνου.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), το 5% των πωλήσεων του λιανεμπορίου τροφίμων (περίπου 900 εκατ ευρώ) επηρεάστηκε από την διατροφή της νηστείας το 2018, ενώ δύο στους τρεις καταναλωτές δήλωναν ότι νηστεύουν τη Μεγάλη Εβδομάδα και ένας στους 6 όλη τη Μεγάλη Σαρακοστή. Το 2020 οι ημέρες νηστείας φαίνεται ότι μειώθηκαν κατά μέσο όρο 13%, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, γεγονός που, ωστόσο, οφείλεται και στα μέτρα περιορισμού κυκλοφορίας, τα οποία επηρέασαν τις αγοραστικές συνήθειες του κοινού.

Βαθμός διείσδυσης

Τα ευρήματα του ΙΕΛΚΑ, ωστόσο, αφορούν αυστηρά τις ημέρες της νηστείας και όχι τον βαθμό διείσδυσης των τροφίμων που σχετίζονται με αυτήν στην καταναλωτική αγορά κατά τη διάρκεια του υπόλοιπου έτους. Δεν αφορούν, επίσης, τον βαθμό υιοθέτησης των νέων διατροφικών τάσεων, που επηρεάζουν τις αγορές του καταναλωτικού κοινού και που περιλαμβάνουν πολλά από τα νηστίσιμα προϊόντα, είτε ως κατάλληλα για χορτοφαγική δίαιτα, είτε ως υπερτροφές.

Στην Ελλάδα, το ποσοστό των καταναλωτών

που δηλώνουν χορτοφάγοι δεν ξεπερνά το 3%. Το ποσοστό εκείνων, ωστόσο, που επιλέγουν να αγοράσουν εναλλακτικά προϊόντα φυτικής προέλευσης είναι κατά πολύ μεγαλύτερο, αφού και εντός των συνόρων ενισχύεται η τάση της μείωσης στην κατανάλωση των προϊόντων κρέατος, της προτίμησης σε γαλακτοκομικά φυτικής προέλευσης και της κατανάλωσης υπερτροφών, όπως είναι το ταχίνι. Την στροφή προς τα εναλλακτικά τρόφιμα έχει επισημάνει σε έρευνά του και το ΙΕΛΚΑ, που επισημαίνει ότι προϊόντα όπως το φυτικό τυρί ή το φυτικό γάλα εμφανίζουν αυξημένη ζήτηση στην Ελλάδα, αν και σε χαμηλότερο ακόμη ποσοστό σε σχέση με το εξωτερικό.

Πρόσθετοι παράγοντες

Το 71% των Ελλήνων δήλωσε σε έρευνα του ΙΕΛΚΑ ότι του αρέσει να ανακαλύπτει νέες γεύσεις και ποικιλία διαφορετικών επιλογών. Το ποσοστό είναι υψηλό, μεγαλύτερο ακόμη και από εκείνο των καταναλωτών στις ΗΠΑ, όπου φτάνει το 67%. Η επιθυμία του καταναλωτικού κοινού για νέες γεύσεις και ποικιλία διαφορετικών επιλογών οδηγεί γενικότερα τη βιομηχανία τροφίμων σε αναζήτηση νέων συνδυασμών και τις λιανεμπορικές επιχειρήσεις σε επέκταση κωδικολογίου με νέες κατηγορίες και προϊόντα. Οδηγεί, επίσης, τους καταναλωτές σε εναλλακτικά φυτικά προϊόντα και τις βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα σε επενδύσεις στην καινοτομία, τον εμπλουτισμό της γκάμας των γεύσεων, τις ελκυστικές συσκευασίες και τα premium προϊόντα.